Inspiratie:
Generatieve, vruchtbare vragen

(... en maak op basis hiervan vooral je eigen vragen ...)

Je thema is leidend! Pas de vragen aan zodat ze een gesprek over je thema op gang trekken en de beweging mogelijk maken van ervaringen naar betekenis, van verleden naar toekomst, van intentie naar actie.

Voorbeelden van vragen om met elkaar te verbinden (voor in de inhoud te duiken)

• Waarom was het voor jou belangrijk om 'ja' te zeggen op deze uitnodiging tot gesprek?
• Op wiens schouders sta jij vandaag, hier en nu?
• Als je een T-shirt zou ontwerpen dat uitdrukt wie je bent en wat voor jou van grote waarde is in dit seizoen van je leven, hoe ziet er dat dan uit?

Voorbeeld van narratieve vragen (zie ook: praktijk lemniscaat):

• Vertel over een moment/ervaring (rond het thema) dat op jou een diepe indruk heeft gemaakt?
• Wat gebeurde er? Wie waren erbij betrokken? Waar was je? Wat kon je zien, horen, ervaren? Welke schoonheid was daar? Wat voelde je in je lijf? ...
• Hoe bracht dit moment jou in beweging? Wat ontstond er toen? Wat werd er mogelijk?
• Welke naam zou daarbij passen?
• Welke conclusies heb jij uit die ervaring getrokken? Voor jezelf, voor anderen, voor de wereld?
• Welke invloed heeft dit verhaal (noem de naam ervan) op jou, op je toekomst, op je waarden, op je werk, op je plek in de wereld, op je manier van leven?
• Wat heeft dit verhaal (met die naam) in petto voor de toekomst? Wat zou dit verhaal aan jouw toekomst vertellen, vragen, aanmoedigen?

Voorbeelden van vragen om betekenis uit te diepen (zie ook: praktijk lemniscaat)

• Vertel over drie momenten in je leven waarin je jezelf toonde in de wereld op een manier die voor jou waardevol was/die je op sleeptouw nemen op een manier die voor jouw heel betekenisvol is.
• Welke betekenis heb je gemaakt van deze momenten?
• Welke naam, als een titel van een boek, zou je hieraan geven?
• Wie in jou leven zou niet verbaasd zijn dat je over deze momenten vertelt? Wat zouden zij jou en mij daarover vertellen?
• Wanneer in je leven was deze betekenis, deze verhaallijn sterk aanwezig, zwak aanwezig, afwezig? Wat leer je daaruit?
• Wat zijn de waarden / hoop / overtuigingen / toewijding / passies die uit deze verhalen spreken?
• Hoe kan deze verhaallijn jouw en onze toekomst beïnvloeden?
• Welke relatie wil je met deze verhaallijn hebben? En hoe wil je dat doen?

Voorbeelden van vragen die ons losmaken van de context, zodat we ernaar kunnen kijken

• Zie ook: praktijk context 
• Wie heeft er belang bij dat we zo blijven denken over...
• Wat probeert de context hier eigenlijk mee in stand te houden?
• Welk plan heeft die dominante gedachte eigenlijk met ons?
• Welk plan heb ik met dit thema?
• Hoe anders is dat dan wat de context fluistert?
• Welke van mijn waarden, ideeën of hoop is een uitdaging van de context?
• Hoe zou ik willen dat de context een ietsiepietsie verschuift?
• Welk alternatief verhaal wil ik weven in de context?

Voorbeelden van vragen gericht op de toekomst

• Als je (uit een bepaalde ervaring) drie dingen zou mogen meenemen op je reis naar de toekomst: welke zouden dat dan zijn?
• Wat zie jij als de beste kans, met betrekking tot dit thema? Wat doet jou dat besluiten? Wat is daarvoor nodig?
• Stel, er gebeurt een wonder: alles wat je wenste (met betrekking tot dit thema) komt uit. Waar ben je, wat kan je zien, horen, ervaren? Wat gebeurt er, wie is daarbij, wat doen zij, wat doe jij? Vertel in de tegenwoordige tijd, alsof het nu gebeurt.
• Stel, het is 2025. Je kijkt terug op de afgelopen periode die de beste periode was (in je werk, leven,...) tot nu toe. Wat is er gebeurd?

Voorbeelden van provocatieve vragen (bron: Peter Block, the answer to how is yes)

• Op welk kruispunt in je persoonlijke leven bevind je jezelf op dit moment?
• Op welk kruispunt bevindt de organisatie zich op dit moment?
• Wat is jouw verantwoordelijkheid op dit vlak?
• Welke talenten heb jij die aan deze verandering kunnen bijdragen?
• Wat zijn jouw plannen op dit gebied?
• Welk risico ben jij bereid te nemen om het gewenste doel te bereiken?
• Welk risico ben jij niet bereid te nemen hiervoor?
• Wat is het beste dat kan gebeuren wanneer je bereid bent de risico's te nemen?
• Op welk kruispunt bevindt de maatschappij zich op dit moment?
• Welke rol speel jij en/of jouw organisatie hierin?
• Wat is jouw volgende stap? Wie heb je hierbij nodig?

Vragen die verbeelding prikkelen:

• Welke kleur heeft de toekomst?
• Als je bij jou ervaring een symbool zou kiezen, welk zou dat dan zijn?
• Als je een T-shirt zou ontwerpen dat iets vertelt over wat voor jou belangrijk is, wat zal daar dan opstaan: figuren, woorden, kleuren?
• Welk kunstwerk drukt voor jou uit wat jij van het hoogste belang vindt?
• Welke plek in de natuur is je dierbaar? Hoe ziet die eruit, hoe klinkt die, hoe voelt die aan? En wat zou die plek te vertellen hebben over ...

Voorbeelden van verdiepende vragen die de (Appreciative Inquiry) 4D-ontwikkelingscyclus doorlopen:

• Ontdekken: Wat blijft je (rond een thema) het meest bij? Hoe voelde je je daarbij? Wat zegt dat over jouw engagement? Wat heb jij nog zien ontstaan dat je blij of hoopvol maakt? Wat drijft jou om hier je schouders onder te zetten?
• Dromen: Hoe ziet de toekomt eruit als het beste van wat je nu ziet nog meer voorkomt? Wat wil jij graag bereiken? Als er geen beperkingen zouden zijn, wat zie je dan gebeuren? Welke dromen heb je nog over thema x of y?
• Ontwerpen: Wat wil je nu omzetten naar de praktijk? Hoe zie je dat verlopen? Wat heb daar voor nodig? Wat is eventueel lastig? Wat kan daaraan gebeuren? Welk risico wil je lopen en welk niet?
• Waarmaken: Welke stap kan jij nu zetten? En daarna? Wat kan jou daarbij helpen? Hoe kan jij bijdragen aan...? Als ik je over een maand nog eens zou spreken, wat is er dan anders denk je?

Voorbeelden van vragen om een gesprek af te ronden

• Van alles wat we besproken hebben, wat is voor jou van het allerhoogste belang?
• Hebben we iets nog niet besproken, wat jij wel graag zou toevoegen?
• Wat heeft jou geraakt of getroffen in dit gesprek?
• Waar ben jij zelf verrast van?
• Welke vragen borrelden op?
• Waar neemt dit gesprek je mee naartoe?
• Wat wil jij na dit gesprek doen?
• Wat roept jou op na dit gesprek?
• Wat zou jij willen vieren na dit gesprek? En hoe zou je dat willen doen?