Het is niet zo vreemd dat het gevoel van springlevend te zijn me het makkelijkst overvalt wanneer ik op reis ben. Als ik mezelf onderdompel in de geluiden, geuren en smaken van nieuwe plekken. Mijn zintuigen werken scherper en herinneren me eraan dat wat ik ervaar het leven is. Het pure, levendige leven.

Ik denk dat Heidegger het eens zou zijn met Aurelius. Hij zegt dat het gemak van de routine van het dagelijkse en aangepaste erin bestaat dat we er de confrontatie niet moeten aangaan met de pijnlijkste waarheid van ons bestaan: dat ons leven ooit voorbij zal zijn. Het jammer is dat we te midden van de alledaagsheid neigen naar een leven dat gevuld is van middelmatigheid. Dat die middelmatigheid ertoe leidt dat de hele waaier aan mogelijke manieren van zijn op de achtergrond geraken.

Het dagelijkse leven, in al zijn comfortabele middelmatigheid, behoedt ons van oncomfortabele vragen. Helaas verdwijnen daarmee ook alternatieven naar de achtergrond.

Als we reizen, dan bewegen we ons - tenminste voor een poosje - de andere kant op. We zetten als het ware nieuwe ogen en oren op, trekken een nieuwe huid aan. We worden gevoeliger voor wat ons omringt. Onderweg naar de top van een berg voelen we ons hart pompen en onze voeten prikkelen. Zittend op een bank kijken we naar iemand die schijnbaar zonder angst over de golven surft en voelen een groeiend verlangen om iets te doen wat we nooit eerder durfden. Fietsend middenin een opmerkelijk landschap overvalt ons een eerbiedige ontroering.

Of we worden opmerkzamer voor kleine gebeurtenissen, zoals ik een paar winters geleden heb mogen ervaren. Na een paar weken van dagelijkse winterwandelingen in de Franse Alpen, keek ik op een ochtend mezelf aan in de spiegel. Ik zag een vredevol mens met een gelaatskleur die vertelde van een sterke gezondheid, van energie en vreugde. Ik zei toen tegen mezelf (ja, ik geef toe, ik praat soms tegen mezelf): 'lieve schat, dit is hoe je eruit ziet wanneer je je kalm en gezond voelt. Dit is het prachtige beeld van helemaal levend te zijn.'

Jezelf in de spiegel zien. De flikkering in je eigen ogen. De glans van je gezonde huid. En willen, hopen, jezelf voornemen dat je dit zal vasthouden.

Dus, daar stond ik. Te midden van wat Heidegger 'Spielraum' zou noemen: een tijd en plek waar we als mens ons leven kunnen overwegen en nadenken over veranderingen die daarin gemaakt kunnen worden. Want mensen zijn betekenisgevende wezens en daarom zullen we - althans volgens Heidegger - af en toe voor de vraag staan wat een authentiek leven voor ons betekent. Geïnspireerd door het werk van mijn goede vriendin Chené Swart zou ik daaraan toevoegen dat mensen niet alleen betekenismakers zijn, maar ook verhalenmakers. We verbinden ervaringen met elkaar en maken er verhalen van. Die verhalen - die we onszelf en anderen vertellen - worden dan en uitdrukking van hoe we kijken naar onszelf, naar wat ons leven betekent en hoe de wereld in elkaar zit.

Mensen zijn verhalenmakers en betekenismakers. En reflectie is de opstap naar transformatie.

Laat ons eens wat dieper graven in dat idee van verhalen maken en betekenis maken. Kan het ons misschien helpen om ons dagdagelijkse leven te kruiden met de aroma's van onze reiservaringen? Filosoof Alain De Botton zei dat reizen mensen een idee kan geven over wat het leven kan betekenen los van de beperkingen van werk en de strijd om het overleven. Ik denk dat hij een goed punt heeft daar, tenminste wanneer reizen een partner heeft die meereist: reflectie. Dit is het punt waar het narratief werk binnenkomt in Heideggers Spielraum.

Wanneer we op reis zijn, stellen we ons open voor nieuwe ervaringen. We staan oog in oog met schoonheid, verrassing en mysterie. Deze ervaringen verwerken, vraagt tijd en aandacht. In verschillende onderzoeken naar de transformerende kracht van toerisme werd helder dat reflectie de opstap is naar transformatie. Mensen die een dagboek bijhouden, tijd nemen om hun avonturen te overdenken of er diepgaande gesprekken over kunnen voeren met belangstellende anderen, vertellen vaker dat reizen hun leven verandert.

Wanneer we dus een Spielraum creëren waarin mensen uitgenodigd worden om te vertellen over waardevolle reismomenten, dan maken we ruimte voor diepere overwegingen en verrassende inzichten. Daarom doen we wat we doen met ons verhalend werk bij Iedereen Verdient Vakantie.

Dit is de hoop die we koesteren in ons werk: mensen kansen geven om hun verhalen te vertellen, zodat ze hun vakantie-ervaringen kunnen verbinden met de hoop die hen op deze momenten bezocht. Dat ze nieuwe betekenis kunnen maken vanuit die ervaringen en ze kunnen meenemen naar hun zogenaamde dagdagelijkse levens en hun visie op de wereld. Dan wordt de kans groot dat wat ooit gewoon-maar-een-vakantie was, plots een diep transformerende ervaring wordt. Een ervaring waarin de conclusies die mensen trekken over hun persoonlijk leven, hun werk, relaties, waarden en handelingen diepgaand veranderen.

Wanneer we kleine, bijzondere ogenblikken weven in de grote verhalen van ons leven, wordt de ervaring van het leven rijker, dieper. Dan kunnen sprankels inzicht en vreugde de dagdagelijksheid glans geven.

En dat is precies wat ook mij overkwam. Na een belangstellende vraag van mijn goede vriendin Chené over mijn tijd in Frankrijk, vertelde ik haar het spiegelverhaal. Ik herinnerde me plots en onverwacht dat ogenblik en voelde het belang ervan op een diepere laag van mijn bestaan. Vanaf dat ogenblik kon ik het spiegelverhaal weven in mijn dagelijks leven. Want ik wil geen leven dat door middelmaat afvlakt naar louter routineuze dagdagelijksheid. Het is in het bijzondere, kalme en gezonde leven dat ik me springlevend voel. Het spiegelverhaal herinnert mij daaraan.

Deze Zinspeling op ... is gebaseerd op een Engelstalige tekst die ik schreef en die verscheen in 'Re-authoring Futures. Con-texts, verschenen naar aanleiding van de Beyond Storytelling Conference (2018, Hamburg)

Geraadpleegde bronnen:

• Brown, L. Tourism, a catalyst for existential authenticity. Annals of tourism research, Vol. 40. 2013: Elsevier
• Vandenreydt, G. Presentation on Transformational tourism. Visit Flanders. Brussels. 2018.
• Bouwen, G. Schapmans, M & Swart, C. Connect Your Story manual. Bilzen. 2018