Verhalen inweven

Met het inweven van verhalen bedoelen we twee dingen. We geven de essentie van het beluisterde verhaal een vorm zodat het een extra aanmoediging is voor vertellers om hun verhaal in te weven in hun levensverhalen. Daarnaast brengen we het verhaal - als een kleurige draad - naar een publiek, waardoor het ook in de ruimere context verweven kan worden tot nieuwe betekenis, nieuw denken, nieuwe actie. 

Storyweaving als zachtmoedig activisme: in het proces van verhalen brengen in de context komt die essentie helemaal tot leven. In het weven van verhalen vervlechten alle principes van Storyweaving zich tot unieke vormen die verhalen kunnen aannemen. De waardigheidsprincipes hebben ook in deze stap van het verhalenwevende werk een belangrijke, eigen plek.

Geschenk voor de verteller

We geven de essentie van het beluisterde verhaal een vorm die als een bijzondere spiegel is waarin de verteller kan kijken. Het verhaal dat hij of zij je vertelde, komt via een video, nieuwsartikel, geschreven verhaal, gedicht, audioverhaal, getuigenis of zelfs een brief bij hem of haar terug. Daardoor krijgt de verteller de ervaring van 'zichzelf opnieuw zien door de ogen van de ander.' Uit getuigenissen van mensen die dit beleefden, leren we dat dit een transformerende ervaring kan zijn. Het vertelde verhaal, dat nu een vorm kreeg, wordt een gouden draad die mensen in hun rijkdom van verhalen inweven. Naast het geschenk van verrassende vragen en oprecht belangstellend luisteren, is dit een extra geschenk dat heel betekenisvol kan zijn. We horen mensen vertellen dat ze het gevormde verhaal koesteren, ernaar teruggrijpen, er trots op zijn en er steun en aanmoediging van ervaren.

Een vruchtbare handeling in de context

Bovendien, en dat is een deel van de clou, is de vorm die we maken een brug naar de buitenwereld, naar de 'oceaan'. Door het verhaal in een vorm te brengen waar ook anderen kunnen naar kijken, wat kan gelezen, gezien of beluisterd worden, weven we het in de context en maken daardoor de oceaan rijker en genuanceerder. We schenken met elk verhaal een alternatief, een draadje dat ingeweven wordt in de context. Waardoor die context subtiel verandert.

Van verhalenwevers kan in deze fase ook gezegd worden dat ze bruggenbouwers zijn tussen verhalen van vertellers en dominante verhalen in de oceaan. Verhaal per verhaal tonen we ideeën, transformaties, effecten, belevenissen, dromen en kansen die de oceaan verrijken. Wanneer die ideeën en verhalen elkaar vinden (en daar kunnen verhalenwevers een rol in spelen), kunnen nieuwe relaties, nieuwe acties en nieuwe toekomstsporen ontstaan.

Een verhaal dat verteld wordt in de context, kan in die context inzichten en actie uitlokken. De verteller zelf, kijkers en lezers kunnen geraakt worden door het verhaal, ervan leren, er inspiratie uit opdoen. Ze kunnen tot actie worden aangezet. Mensen kunnen contact zoeken met elkaar. Er kunnen nieuwe relaties ontstaan. Ideeën kunnen elkaar vinden. Mogelijkheden worden zichtbaar en kunnen daardoor opschuiven in de richting van het waarmaken ervan.

Spelen met de Storyweaving principes

In het inweven van verhalen zien we alle kernprincipes van Storyweaving aan het werk. We weten dat alles relatie is, en dat elk verhaal dat deel gaat uitmaken van de context, ook in die context relaties zal doen ontstaan (het relationeel principe, het contextprincipe). We begrijpen dat elk verhaal de aanzet kan zijn tot nieuwe ervaringen, die tot nieuwe betekenissen kunnen leiden (het narratief principe) en tot nieuwe ideeën en acties kan leiden (het generatieve principe). En dan is er het taalprincipe, dat in het inweven van verhalen een bijzondere betekenis heeft. Storyweavers 'doen' immers taal.

• Storyweavers willen zich bewust zijn van de scheppende kracht van taal. Taal kan mensen bevrijden, doen groeien, doen handelen vanuit de betekenis die ze geven aan zichzelf, de anderen, de wereld.
• Storyweavers werken met de taal van de verteller. Ze blijven weg van het overnemen van de taal van de ander. Ze herkaderen niet in een eigen discours.
• Storyweavers labelen niet. Ze laten het dominante taalspel liggen en verdiepen zich in de levende, door taal tot uitdrukking gebrachte ervaring van de ander.
• Storyweavers worden gevoelig voor woorden waarachter een waaier aan beelden kan schuilen. In woorden schuilen beelden en betekenissen. Storyweavers helpen die uitpakken, zichtbaar maken. Zodat vertellers zich ermee kunnen verhouden.
• In het Storyweaving werk van documenteren wordt taal het instrument om te benoemen en te verwijzen. Om te verduidelijken en te omcirkelen. Om te duiden en te verbinden met het grotere geheel. Om het verhaal van de verteller in schoonheid en waardigheid neer te zetten. En daarbij zijn belangrijk: de woorden die we kiezen, de zinnen die we formuleren, het ritme van het verhaal, de witruimte. Daarin spreekt ook wat tussen de regels leeft. En dat wat niet verder verteld wordt, maar als een geschenk tussen verteller en Storyweaver mag blijven wonen.
• Storyweavers zoeken naar taal die de zintuigen aanspreekt, taal die de verbeelding prikkelt. We vertellen over dingen die gebeuren, die mensen ervaren en de betekenis die mensen daaraan geven.

Waardigheidspraktijken

De waardigheidspraktijken bij het vormgeven van verhalen vertrekken bij het idee dat we de verhaalrechten van zowel de verteller als de lezer/kijker respecteren. We oordelen niet, maar stellen vragen. We rapporteren niet, maar vertellen. We leren niemand een lesje, maar tonen mogelijkheden. We vertrouwen op de wijsheid van het publiek om eigen conclusies te trekken uit verhalen, en reiken met elk verhaal kansen aan om ideeën op te doen, ergens stil bij te staan, verbindingen te leggen tussen ervaringen, relaties op de bouwen met vertellers.

Het vormgeven van verhalen in de Storyweaving-benadering is op zich een alternatief in een context van dominante manieren van verslaggeving, gegevens verzamelen, artikels schrijven.

Welke waardigheidspraktijken kunnen we dan meenemen in deze fase van creatieve vormgeving van de beluisterde verhalen?

Vormgeven van verhalen is heerlijk creatief werk, waarin je als verhalenwever je eigen stijl ontwikkelt. Het gesprek dat eraan voorafging vervulde je vaak met vreugde. Er kwamen nieuwe inzichten, beelden en een verlangen om daarover te vertellen. En dan zit je aan je werktafel... en kan het lege blad best uitdagend zijn. 

Het volledige werkproces van het inweven van verhalen, brengen we bijeen in 10 stappen. Het stappenplan begeleidt je bij een zorgzaam weefproces. Maak er gebruik van.

Eerste stap: naar de essentie

Wat kwam als essentie naar boven in het verhaal dat we beluisterden? Naar die essentie gaan is tijd nemen om die aan te voelen. Ruimte nemen om te reflecteren, en te ontdekken wat bovendrijft. Wellicht kunnen deze reflectie-vragen je daarbij helpen.

Het is zoeken naar het 'goud' in het verhaal. De gouden draad die recht doet aan het verhaal van de persoon naar wie we luisterden. Daarbij moeten we leren te vertrouwen op ons intuïtief aanvoelen. We geven in woord, audio of beeld vorm aan wat opkwam in het gesprek, en wat daardoor ook kan ontvouwen in de toekomst. Voor de verteller en in de oceaan.

Hoe begin je aan die zoektocht? Hier vind je drie oefeningen die je daarbij kunnen inspireren.